15.05.1960 tarihinde (Giresun) Alucra’da dünyaya gelen Canikli, ilk ve orta öğrenimini Alucra’da, lise öğrenimini ise Giresun İmam Hatip Lisesi’nde tamamladı. Lisans hayatına Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat ve Maliye Bölümü’nde tamamlayan Canikli, yüksek lisans eğitimini, İngiltere Sheffield Üniversitesi’nde Para, Banka ve Finansman alanında MA derecesi ile tamamlarken; Finansal Ekonomi alanındaki doktora programını, İstanbul Ticaret Üniversitesi’nde bitirdi.
Akademik kariyerinin yanı sıra ekonomi ve siyaset hayatında da önemli görevlerde bulunan Canikli, 1982-1993 yılları arasında Maliye Müfettiş Yardımcılığı, Maliye Müfettişliği ve Maliye Başmüfettişliği görevlerinde bulundu. 1993-1997 yılları arasında Gelirler Genel Müdürlüğü Daire Başkanlığı, Genel Müdür Yardımcılığı ve İstanbul Defterdarlığı görevlerini yürüttü. Canikli, 1997-2002 yılları arasında Albayrak Grubu bünyesinde yöneticilik (CEO), Yeni Şafak gazetesinde ise ekonomi ve finans konularında köşe yazarlığı yaptı.
Canikli, 2002-2023 yılları arasında TBMM’de 22, 23, 24, 26 ve 27. dönem Milletvekili olarak bulundu. 2004-2007 yılları arasında KİT Komisyonu Başkanlığı, 2007-2014 yılları arasında AK Parti Grup Başkan Vekilliği görevlerini ifa etti. 2020-2023 yılları arasında AK Parti’de Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı olarak çalışan Canikli, 62. Hükümet’te Gümrük ve Ticaret Bakanı, 65. Hükümet’te Başbakan Yardımcısı ve Millî Savunma Bakanı olarak görev yaptı. Evli ve 4 çocuk babası olan Canikli; 1952 yılında inşaat sektörüyle yolculuğuna başlayan, bugün ise 4 kıta, 20’den fazla sektör ve 10.000’den fazla çalışana iş imkânı sunan Albayrak Grubu’nun Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı görevini Ocak 2024 tarihinden itibaren yürütmektedir.