<p>- Sarmısaklı su, alkol, tuzlu su, çeşitli antiseptik gargaralar gibi sıvıların boğaz ya da burun mukozasına uygulanması kesinlikle koruyucu değildir. Bu uygulamalar, mukoza bütünlüğünü bozarak virüslerin bu bölgelerdeki hücrelere tutunmasını kolaylaştırabilir.</p>
<p>- Vitamin ilaçlarının, çeşitli besin takviyelerinin ve bitkisel ürünlerin immün sistemi kuvvetlendirdiği bilgisi tamamen yanlıştır. Normal fizyolojik durumumuzda bu sistem tam dengede durur, hiçbir ilaç veya maddenin bağışıklık kuvvetlendirici etkisi yoktur. Çünkü aşırı çalışan bir immün sistem, oto-immün hastalık grubuna davetiye çıkartır. İyi beslenme, iyi uyku ve iyi dinlenme, sigara, tütün ürünleri ve aşırı alkolden uzak durmak, ruhsal durumumuzu hoş tutmak, aşırı ruhsal gerginliklerden kaçınmak dengeli bir immün sistem için elzemdir. <br /><br />- Sıcak uygulama, sauna, nem ya da soğuk uygulama virüsleri yok edemez. Virüsler 56C derecede ölür ama bu sıcaklıkta kendi hücrelerimizin içindeki proteinler de denatüre olarak hücrelerimizin ölümüne yol açar.<br /><br />- Çok soğuk ya da çok sıcak bölgelerde de COVID-19 insanları hastalandıracak potansiyele sahiptir. Bu bölgeler sosyal yakınlaşmanın çok az olduğu yöreler olduğundan ve daha az sayıda insan yaşadığından hastalık daha az görülür (Çöller, tropik ormanlar, Alaska’nın ve Sibirya’nın uç bölgeleri, kutuplar). <br /><br />- Virüslerin canlı olarak kalabilmesi için mutlaka canlı hücrelere ihtiyaç vardır. Kargo yolu ile veya uzaktan satın alınan çeşitli ürünlerle bulaşma olasılığı çok zayıf, hatta olanaksızdır.<br /><br />- Kısa sürede plastik, çelik, karton üzerinde canlı kalabilen COVID-19’dan özellikle market alışverişleriyle gelen ürünlerin, 1-2 saat ev dışında bekletilmesi bulaşma olasılığını ortadan kaldırmaya yeterlidir. Bu ürünlerin dezenfekte edilmesi, bazı dezenfektanların toksik olması nedeniyle riskli de olabilir.<br /><br />- Maskenin koruyuculuğuna güvenmek yanlıştır. Evde kalarak sosyal mesafe dediğimiz bir buçuk metreyi korumamız, sarılma-tokalaşma-öpüşme gibi sosyal yakınlaşma eylemlerini yapmamamız gerekir.<br /><br />- Maske ve cerrahi eldivenlerin insanları koruyamadığı gibi, diğer insanlar açısından daha da risk teşkil edebilecekleri bilinmektedir.<br /><br />- Maskeler kendisinde ateş veya solunum belirtileri (öksürük, hapşırık, burun akıntısı, balgam çıkartma gibi) olan hastaların diğer hasta olmayanları koruması için kullanılmalıdır. Daha da önemlisi N-95 gibi virüsleri de izole edebilecek maskelerin sadece bu hastalara yoğun bakım veren veya işlem yapan sağlık personeli için saklanması gerekir.<br /><br />- Eldiven takan bir kişinin korunduğunu sanarak, kendini daha güvenli hissetmesi ve kirlenmiş eldivenleriyle her yeri ellemesi diğer insanlara risk oluşturacaktır. Ellerin sık sık su ve sabunla 30-60 saniye yıkanması yeterlidir.<br /><br />- Sıtma ilaçları, tonik su içeren içecekler, kinin içeren ilaçlar asla koruyucu değildir. Bunların kullanılması yan etki problemleriyle karşılaşabilme açısından toplum sağlığı açısından risk oluşturur.<br /><br />- Sıtmada ve bazı romatizmal hastalıklarda kullanılan özel bir ilaç, akciğer hasarına yol açmış COVID-19 hastalarının tedavi protokollerinde bulunmaktadır. Bu özel ilaç, koruyucu olarak yanlış kullanılır ise immün sistemi zayıflatabileceğinden hastalığın olma ihtimalini yükseltebilir.<br /><br />- Evcil hayvanlarımızın ya da sokak hayvanlarının insandan insana bulaşma kabiliyetini kazanmış bu coronavirüsü bulaştırmada herhangi bir rolü yoktur.<br /><br />- Salgındaki ölüm oranları hakkında son derece spekülatif sayılar toplumsal paniğimizi artırmaktadır. Şunu hemen belirtelim ki gerçek fatalite (ölüm) hızı, toplumsal bağışıklığın ölçülebilmesiyle ortaya doğru olarak konulabilecektir. Bu süre en iyi tahminlere göre 7-8 aydır. Yıl sonuna doğru, hastalığa maruz kalmış çok kalabalık kitlelerde COVID-19 özgül IgG antikorlarının ölçülmesi, hastalığı belirtisiz geçirenlerle, iyileşmiş hasta sayılarının da ölümle biten hasta sayılarına orantılanması bize gerçek ölüm hızlarını verecektir. Bu hızın şu anda belirlenen hızın çok çok altında bir sayı olması şaşırtıcı olmayacaktır.</p>
<p><strong>8 Maddede Yapılması Gerekenler</strong><br /><br />1. Mümkün olduğu kadar evde kalın, gerekmedikçe dışarı çıkmayın.<br />2. Gerekmedikçe ve acil bir durum olmadıkça hastanelere sağlık kuruluşlarına gitmeyin.<br />3. Rutin sağlık sorunlarınızı erteleyin.<br />4. Yaşlılarınızı (65+) koruyun. Onları toplumdan ve eğer evde bir içeri bir dışarı yapmak zorundaysanız kendinizden ve diğer ev halkından da izole edin.<br />5. Yakınlarınızdan duyduğunuz veya internetten okuduğunuz her bilginin doğruluğuna inanıp, yaymayın.<br />6. Gereksiz önlemlerle ekonomik gücünüzü boşa harcamayın<br />7. Paniğe kapılmayın ve ruhunuzu rahatlatacak uğraşlar yapın<br />8. Ruhsal ve bedensel olarak hijyeninize dikkat edin.</p>
