<p><strong>Türkiye’nin bir yanda yaşam koşulları, </strong><strong>öte yanda üretim maliyetleri açısından </strong><strong>enflasyon önemli bir sıkıntı. Öylesine </strong><strong>kritik bir konu ki, hem fakirliği hem de işsizliği </strong><strong>körüklüyor. Enflasyonun kağıt üzerinde </strong><strong>dizginlenmesine rağmen, gerçeği </strong><strong>yansıtmadığı ise herkesin hemfikir olduğu </strong><strong>bir konu. Söylenenin aksine iç piyasadaki </strong><strong>daralma üreticinin maliyetlerini fiyata </strong><strong>yansıttığını doğrulamıyor.</strong><br /><strong>Ortaya çıkan iyileşme büyük ölçüde </strong><strong>satıştan imtina ederek vadelerin düşmesinden </strong><strong>veya peşin para talebinden </strong><strong>kaynaklanıyor. Çünkü uzayan vadeler </strong><strong>sadece alacak riski yaratmıyor; aynı </strong><strong>zamanda ürün fiyatlarının da şişmesine </strong><strong>neden oluyor.</strong><br /><strong>Yani bir gevşeme varsa o da yeni satışlardaki </strong><strong>vade kısalması kaynaklı iyileşme </strong><strong>olabilir. Onun dışında üretim maliyetlerinde </strong><strong>herhangi bir rahatlama yok. Aksine asgari </strong><strong>ücretten enerjiye kadar tüm kalemler </strong><strong>TL bazında, borç ve hammadde gibi girdi </strong><strong>maliyetleri de dolar bazında arttı. </strong><strong>Bu ne</strong><strong>denle ortadaki büyük sorunu görmemek, </strong><strong>iflas, işsizlik gibi kritik problemleri de </strong><strong>ıskalamak anlamına geliyor. </strong><strong>Hele ki Merkez Bankası’nın enflasyon </strong><strong>raporunda atıfta bulunduğu gibi, tüketici </strong><strong>enflasyonuna üretici enflasyonunun baskı </strong><strong>yaptığı görmek, ama hiçbir şey yapmamak </strong><strong>aymazlıktır.</strong></p>
<p><strong>Türkiye’nin üretici enflasyonunun yarattığı </strong><strong>kasılmayı doğru okuması, elinde </strong><strong>sonunda fiyatlara yansıyacağını bilmesi, </strong><strong>ama bugün itibariyle yansıyanın üretici </strong><strong>maliyetleri değil, dağıtım ve perakende </strong><strong>noktasında artan maliyetler olduğunun </strong><strong>farkında olması gerekir. </strong><strong>Ortada üretici maliyetlerinin fiyatlara </strong><strong>yansıtılamaması gibi büyük bir sorun var.</strong><br /><strong>Bunda daralan iç piyasa, kırılan tahsilat </strong><strong>zinciri, üretimdeki sabit giderlerin yükselmesinden </strong><strong>kaynaklanan imalata devam </strong><strong>etme zorunluluğu gibi bir dizi etken </strong><strong>var. Sorunu, maliyet gibi göstermek ve </strong><strong>gerekçe olarak yorumlamak ise, üzerine </strong><strong>hızla gelen aracı görmezlikten gelmeye </strong><strong>eşdeğerdir. </strong></p>
<p><strong>Şimdi tüm bunların üzerine bir de </strong><strong>yenilenen seçimin yarattığı kilitlenen </strong><strong>piyasa, ekstra daralan talep ve finansman </strong><strong>kaynaklarının kasılması gibi bir dizi problem </strong><strong>daha eklendi. Şayet bu süreç doğru </strong><strong>yönetilemezse, yani mevcut yaklaşım </strong><strong>devam ederse hesap edilenin üzerinde </strong><strong>sorunlarla karşı karşıya kalacağımız açık </strong><strong>gözüküyor. </strong><strong>Bu nedenle gündeme ekonomiden koparan </strong><strong>iktidar da, gerçeklere gözlerini kapatıp </strong><strong>kendi gerçeğinin hayal dünyasında </strong><strong>yaşayan Merkez Bankası da, tüm bunları </strong><strong>‘istediğim olsun’ yaklaşımıyla dayatan </strong><strong>ekonomi yönetimi de, ekonomi adına </strong><strong>ateşle oynuyor. </strong><strong>Ve ne yazık ki bu ateş hepimizin elini </strong><strong>yakacak.</strong></p>
Çetin Ünsalan