<p><strong>Türkiye tüketim alışkanlıkları açısından teknolojiyi</strong><br /><strong>en yakından takip eden insanlardan oluşan bir</strong><br /><strong>pazar özelliği taşıyor. Şüphesiz esas olan ürettiğini</strong><br /><strong>tüketmektir ve bunu ayrıca tartışmak gerekir.</strong><br /><strong>Ama bu yazıda size bambaşka bir gerçekten bahsedeceğim.</strong><br /><strong>Zaman zaman dile getirdiğim tüketen ile tüketici</strong><br /><strong>olmak arasındaki fark, esasen ortaya koyduğunuz</strong><br /><strong>sorumluluktan aradığınız hakka kadar birçok başlıktan</strong><br /><strong>yaptıklarınızda ve yapmadıklarınızda gizlidir.</strong><br /><strong>‘Bana ne’ ya da ‘benim yapmamla bir şey değişir</strong><br /><strong>mi’ diye düşündüğümüz anda kaybediyoruz</strong><br /><strong>dünyayı. Bu nedenle size bir kitapçık tavsiye edeceğim.</strong><br /><strong>Hepinizin yakından tanıdığı bir isim: Orhan</strong><br /><strong>Kural...</strong><br /><strong>‘Gezegenimizi Birlikte Kurtaralım’ diyerek ‘Dünya</strong><br /><strong>için bir şey yap’ kitabı aslında tam bir tüketici el</strong><br /><strong>kitabı niteliğinde. Sadece ülkemize yönelik değil.</strong><br /><strong>Kitap İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca, Çince,</strong><br /><strong>Japonca, Portekizce, İspanyolca, Arapça, Rusça,</strong><br /><strong>Urduca ve Yunanca’ya çevrilerek, dünyanın dört bir</strong><br /><strong>yanındaki insanlara sesleniyor.</strong><br /><strong>Birçok başlığı içinde bulabilirsiniz. Tam bir pratik</strong><br /><strong>yöntemlerle dünyayı kurtarabilmek kitabı... Kitap</strong><br /><strong>için kullanılan 2 ağaç yerine, Silivri Fenerköy’de</strong><br /><strong>toplam 22 ağaç dikecek kadar da tutarlı. Benim</strong><br /><strong>elimde 24. Baskısı var. Sonrasında kaça ulaştı</strong><br /><strong>bilmiyorum. Çok pratik yöntemlerle nasıl dünyaya</strong><br /><strong>katkı sağlayabileceğini aktarıyor.</strong><br /><strong>Ben bunun içinden sadece hepimizin ilgisini direkt</strong><br /><strong>çekecek elektronik atıklar bölümünü sizlerle paylaşacağım.</strong><br /><strong>Kitapta Orhan Kural şunları aktarıyor:</strong><br /><strong>“En son teknolojiye kavuşma telaşı eski cihazları</strong><br /><strong>çöp haline dönüştürüyor. Ülkemizde kişi başına yılda</strong><br /><strong>2.5 kg e-atık (elektronik atık) ortaya çıkmakta</strong><br /><strong>ve bu miktar sürekli artmaktadır.</strong><br /><strong>Elektronik atıklar CD’ler, telefonlar, aydınlatma</strong><br /><strong>ürünleri, saç kurutma makineleri, uydu alıcıları,</strong><br /><strong>üçlü prizler, modemler, tabletler, klavyeler, monitörler,</strong><br /><strong>bilgisayarlar, televizyonlar, tost makineleri,</strong><br /><strong>elektronik oyuncaklar, kablolar, faks cihazları,</strong><br /><strong>yazıcılar, radyolar, ekmek kızartma makineleri ve</strong><br /><strong>benzerleridir.”</strong><br /><strong>Yani gördüğünüz gibi hayatımızın her aşamasında</strong><br /><strong>kullandığımız ya da eskide kaldığı için kenara</strong><br /><strong>attığımız ürünler. Orhan Kural kitabında Birleşmiş</strong><br /><strong>Milletler’e göre dünya elektronik atık pazarında</strong><br /><strong>her yıl yüzde 5 ile 8 arasında değişen oranda artış</strong><br /><strong>yaşandığını ve dünya genelindeki toplam atıkların</strong><br /><strong>yüzde 5’ini e-atıkların oluşturduğunu paylaşıyor.</strong><br /><strong>Peki çare ne? Elbette geri dönüşüm. 11 milyar</strong><br /><strong>dolarlık bir e-atık pazarı oluşmuş durumda. Yıllık</strong><br /><strong>20 ile 50 milyon ton arasında atık çıktığına dikkat</strong><br /><strong>çekiliyor. Avrupa Birliği’nde 24 milyon e-tığın üçte</strong><br /><strong>birinin ise sağlıklı geri dönüşümle giderilebildiği</strong><br /><strong>ifade ediliyor.</strong><br /><strong>Ülkemizde oran ne? Onun da yanıtını Kural</strong><br /><strong>kitabında veriyor. Türkiye’de her yıl 10 milyon cep</strong><br /><strong>telefonu satıldığı dönemde, 5 bin ton cep telefonunun</strong><br /><strong>kullanılmaz hale geldiği, kullanılmayan cep</strong><br /><strong>telefonlarının yarısı bekletilirken, sadece yüzde</strong><br /><strong>2’sinin geri dönüşüme gittiğini belirtiyor.</strong><br /><strong>Gerçekten de açın çekmecelerinizi; kullanmadığınız</strong><br /><strong>cep telefonlarının nöbet beklediğini</strong><br /><strong>göreceksiniz. Oysa bir bilgisayarın 1,5 kg kurşun,</strong><br /><strong>ayrıca kadmiyum ve cıva içerdiğini bilsek böyle</strong><br /><strong>yapar mıyız? 9 tane tüplü televizyonun bir milyon</strong><br /><strong>metreküp suyu kirletebildiğini biliyor musunuz?</strong><br /><strong>Sözün özü şu: tüketici ile tüketen arasındaki</strong><br /><strong>farkta, tüketici olmak istiyorsanız bunun bazı sorumlulukları</strong><br /><strong>da beraberinde getirdiğini bilmelisiniz.</strong><br /><strong>‘Neme lazım’ memleket yıkar. Oysa duyarlı her</strong><br /><strong>vatandaş ekonomiye de dünyaya da katkı sağlar.</strong><br /><strong>Bu nedenle haftanın yazısını Orhan Kural’ın kitabına</strong><br /><strong>ayırdım. İçinde son derece günlük hayatta dikkat</strong><br /><strong>edildikçe, uygulanabilecek pratik başlıklar var. Bilgi</strong><br /><strong>almak isteyenler www.orhankural.org sitesini</strong><br /><strong>inceleyip, iletişime geçsinler.</strong><br /><strong>Hadi tüketen yerine tüketici olmak için bir fırsat</strong><br /><strong>yaratalım. Unutmayın, bu dünyayı da memleketi de</strong><br /><strong>çocuklarımızdan emanet aldık.</strong></p>
Çetin Ünsalan